Lương Sơn Bá – Chúc Anh Đài” kể về chuyện tình bi thảm của đôi nam nữ từ thời Đông Tấn (317-420) và thường được ví với câu chuyện tình yêu của Romeo và Juliet.
Chúc Anh Đài là con út và cũng là thiếu nữ duy nhất nhà họ Chúc. Từ nhỏ, Anh Đài đã thông minh, hiếu học. Vì muốn theo học tại trường Nghi Sơn ở Hàng Châu, Anh Đài đã cải trang thành nam nhi để thực hiện ước mơ của mình. Tại đây, nàng gặp Lương Sơn Bá và hai người cùng kết nghĩa huynh đệ, cùng nhau học tập, cùng làm thơ, làm câu đối và đàm luận về văn chương kim cổ. Ba năm gắn bó bên nhau, Anh Đài đã thầm yêu Sơn Bá, nhưng chàng trai họ Lương vẫn không hề hay biết tình cảm của nàng
 |
| Tranh minh họa |
Nghe tin cha đổ bệnh, Anh Đài phải rời trường về nhà. Trước khi chia tay, nàng đã gửi lời nhắn nhủ tới Sư nương, nhờ bà giúp nàng bày tỏ tình cảm với Sơn Bá. Khi nghe Sư nương kể lại, Sơn Bá vội vã tìm về quê nàng. Tuy nhiên, gia đình Anh Đài đã có hôn ước với công tử Văn Tài của nhà họ Mã giàu có và quyền lực trong vùng. Theo truyền thống Trung Hoa, hôn nhân không chỉ là sự gắn kết giữa đôi nam nữ, mà còn là hôn phối của cả hai dòng họ. Chúc gia và Mã gia đã có hôn ước từ trước, vì vậy Anh Đài không thể tùy tiện làm theo ý thích cá nhân mình. Sơn Bá không thể đến với người mình yêu, quá đau khổ, chàng sớm ngã bệnh và qua đời.
Khi kiệu hoa đi qua mộ Sơn Bá, bầu trời đột nhiên nổi trận cuồng phong. Trong mưa gió bập bùng, Anh Đài khóc trước mộ chàng và bày tỏ ước nguyện được sum vầy. Dù sự sống hay cái chết cũng không thể chia lìa và ngăn trở tình yêu giữa hai người…
Đúng lúc ấy, sấm chớp làm rung chuyển đất trời. Phần mộ của Sơn Bá đột nhiên tách mở và Chúc Anh Đài bước vào bên trong. Từ trong mộ, một đôi bươm bướm rực rỡ bay ra, quấn quýt bên nhau và cùng nhau bay về trời. Vì thế, Sơn Bá – Anh Đài còn được gọi là “hồ điệp tình nhân” hay “butterfly lovers”.
Nghe câu chuyện tình yêu cảm động giữa hai người, thừa tướng nhà Tấn là Tạ An đã tấu biểu cho đề lên mộ ba chữ “nghĩa phụ trủng” (義婦塚), tức là mộ của người vợ có nghĩa.
Câu chuyện của Lương Sơn Bá – một trang nam tử dành trọn trái tim cho tình yêu thuần khiết và Chúc Anh Đài – một thiếu nữ đã hy sinh thân mình để dành trọn lời thề chính là thể hiện của đạo đức truyền thống từ xa xưa.