1. Giới thiệu tác giả, tác phẩm, đoạn thơ
- Huy Cận là một trong số những gương mặt tiêu biểu của nền thơ ca Việt Nam hiện đại.
- Đoàn thuyền đánh cá là một trong
những tác phẩm tiêu biểu
của Huy Cận
- Bài thơ không chỉ là
khúc ca về vẻ đẹp của thiên nhiên mà còn thể hiện vẻ đẹp của con người lao động trên biển. Đặc
biệt là trong đoạn trích:
Ta hát bài ca gọi cá vào
…
Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi.
2. Phân tích
Lời ca không chi xuất hiện khi đoàn
thuyền đánh cá ra khơi mà còn xuất hiện khi đoàn thuyền đánh cá trên biển:
Ta hát bài ca gọi cá
vào,
Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao.
Biển cho ta cá như lòng mẹ
Nuôi lớn đời ta tự buổi nào.
- Lời ca gọi cá vào gợi lên nhịp sống lao động đầy niềm vui, tâm hồn phóng khoáng yêu
lao động.
- Người dân làng chài lao động trên biển
không chỉ bằng sức lao động, niềm vui lao động phơi phới mà còn có thiên nhiên đồng
hành.
- Hình ảnh so sánh
“Biển cho ta cá như lòng mẹ”: biển là cội nguồn của sự sống; gợi lên sự ấm áp bao dung của
lòng mẹ, sự gần gũi, yêu thương con người.
Sao mờ, kéo lưới kịp trời sáng
Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng.
Vảy bạc đuôi vàng loé rạng đông,
Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng.
- Hình ảnh “ta kéo
xoăn tay” gợi vẻ đẹp khỏe khoắn của người dân chài lưới. Đồng thời
cho thấy đó là một mẻ lưới bội thu với những khoang thuyền đầy ắp
cá.
- Từ khung cảnh
hăng say trên biển tác giả gợi ra hàng loạt biểu tượng: cuộc chạy đua
với thời gian của con người để bình lên là có kết quả của lao động
(qua từ kịp); con người chiến thắng với bao thành quả lao động quý
giá; gợi vẻ đẹp của người lao động miền biển.
=> Tác giả vẻ lên một bức tranh thiên nhiên hùng vĩ; sự giàu
có, hào phóng của biển; hình tượng người lao động bình dị mà lớn
lao phi thường.
- Nếu đoàn thuyền
đánh cá ra đi trong câu hát thì đoàn
thuyền đánh cá trở về cũng trong câu hát.
Câu hát căng buồm với gió khơi,
Đoàn thuyền chạy
đua cùng mặt trời.
Mặt trời đội biển
nhô màu mới,
Mắt cá huy hoàng
muôn dặm phơi.
- Khi trở về khúc ca lại là “với gió khơi” gợi niềm vui phơi phới khi họ trở về trên
con thuyền đầy ắp cá.
- Phép nhân hóa – đoàn thuyền trở thành một sinh thể sống. Tác giả
tái hiện cuộc chạy đua cùng thời gian để tôn lên tầm vóc con người.
Gợi lên niêm hân hoan của cả thiên nhiên và con người khi đón chào ngày
mới.
- Đoàn thuyền trở
về trong ánh sáng rực rỡ huy hoàng. Trước hết là ánh sáng của mặt
trời lúc bình minh. Muôn vàn mắt cá đang lấp lánh ánh mặt trời – nó
là ánh sáng của lao động.
=> Khổ thơ mang
âm hưởng của bản anh hùng ca lao động, thể hiện niềm vui phơi phới khi
làm chủ đất trời của con người.
3. Đánh giá
- Huy Cận đã khắc họa thành công nhiều hình ảnh đẹp, thể hiện sự hài hòa giữa thiên nhiên và con người lao động.
- Âm hưởng vừa khỏe khoắn, sôi nổi vừa phơi phới, bay bổng; cách gieo vần biến hóa linh và bút pháp lãng mạn.
- Đoạn thơ khắc hoạ thành công hình ảnh con người lao động mới với tâm hồn phóng khoáng, yêu lao động.
- Bộc lộ niềm vui, niềm tự hào của tác giả trước đất nước và cuộc sống.