ĐỀ
NGỮ VĂN THI
VÀO LỚP 10 BÌNH
ĐỊNH 2022
Thời gian
làm bài: 120 phút
XEM THÊM:
Đề thi chuyên Ngữ văn vào lớp 10 Đà Nẵng năm 2022
Đáp án đề thi môn Ngữ văn vào lớp 10 Bắc Ninh 2022
Đáp án đề thi Ngữ văn vào lớp 10 Bến Tre 2022
Đề thi Ngữ văn vào lớp 10 An Giang 2022
Đề Ngữ văn thi vào lớp 10 Vũng Tàu 2022
Đáp án đề Ngữ văn thi vào 10 Bình Định 2022
Phần I: (4,0 điểm)
Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu:
(...) Giống như mồi ngày đều có thề nhìn thấy mặt trời, vào những ngày trời quang nắng đẹp. chúng ta cảm tháy ấm áp và dễ chịu, nó như một thứ đương nhiên nên có, hưởng thụ sự tốt đẹp nó mang lại đã trở thành thói quen của chữúng ta. Nhưng nếu một ngày, có ngươi nói với chúng ta mặt trờì sẽ không mọc nữa chúng ta cảm thấy thế nào? Tôi nghĩ, phần lớn mọi người đều cảm thấy sợ hãi và luống cuống giống như tôi.
Bố mẹ chúng ta cũng giống như mặt trời, luôn lặng lẽ ở sau lưng chúng ta, cho chúng ta chỗ dựa và ấm áp, nhưng nếu một
ngày bố mẹ không còn ở đấy nữa, cảm giác an toàn quen thuộc cũng
lập tức biến mất, bấy giờ muốn tìm lại, sợ rằng đã quá muộn.
Vậy nên đừng tìm lí do... dù bận rộn đến mẩy, mệt mỏi thế nào. hãy dành cho bố mẹ chúng ta một cái ôm, hỏi han vài câu, đấy chẳng phải chuyện khó khăn. Chỉ là chúng ta có nghĩ đến điều
này hay không mà thôi.
(Trích Có một ngày, bố mẹ sẽ già đi – Nhiều tác giả. Losedow dịch,
NXB Thế giới, 2022, tr 246, 247)
Câu 1: Xác định phương thức biểu đạt
chính của đoạn trích.
Câu 2: Theo tác giả mỗi ngày khi
nhìn thấy ánh mặt trời, lúc đó mỗi chúng ta sẽ cảm thấy thế nào?
Câu 3: Chỉ ra và nêu tác dụng biện pháp tu từ được sử
dụng trong câu: “Bố
mẹ chúng ta cũng giống như một trời...”
Câu
4:
Từ lời khuyên của
tác già: “Vậy nên đừng tìm lí do... dù bận rộn đến mấy, mệt mỏi thế nào, hãy
dành cho bố mẹ chúng ta một cái ôm, hỏi han vài câu, đấy chẳng phải chuyện khó
khăn” hãy viết một đoạn văn (khoảng 10-15 đòng) trình bày suy nghĩ của em về sự quan tâm và tình cảm mà con cái dành cho ba mẹ.
Phần II. (6,0 điểm)
Cảm nhận của em về vẻ đẹp của bức tranh thiên nhiên qua hai đoạn thơ sau:
Mọc giữa dòng sông
xanh
Một bông hoa tím biếc.
Ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng...
(Trích Mùa xuân nho nhỏ - Thanh Hải, Ngữ văn 9, tập 2, NXB Giáo dục Việt Nam, 2018, tr.S5.56)
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình
qua ngõ
Hình như thu đã về...
(Trích Sang thu – Hữu Thỉnh, Ngữ văn 9, tập 2, NXB Giáo dục Việt Nam 2018 tr 70)
-HẾT-
HƯỚNG DẪN CHẤM VÀ THANG ĐIỂM
I. YÊU CẦU CHUNG
1. Có kiến thức văn học và xã hội đúng đắn,
sâu rộng; kĩ năng làm văn tốt: bố cục rõ ràng, kêt câu chặt chẽ, diễn đạt trong
sáng, giàu hình ảnh và sức gợi cảm, ít mắc lỗi về chính tả, ngữ pháp...
2. Đáp ứng yêu cầu đồi mới cách thức kiểm
tra, đánh giá theo định hướng phát triến năng lực của học sinh, hướng dẫn chấm
thi chỉ nêu một số nội dung cơ bản, định tính chứ không định lượng. Giám khảo cần
hết sức linh hoạt khi vận dụng hướng dẫn chấm, không chỉ đánh giá kiến thức và
kĩ năng mà còn chú ý đến thái độ. cảm xúc, tinh cảm của người viét. Cần khuyến khích những tìm tòi, sáng tạo
riêng trong nội dung và hình thức bài làm. Chấp nhận các kiến giải khác nhau, kể
cả không có trong hướng dẫn chấm, miễn là họp lí, có sức thuyết phục.
3. Tồng điểm của toàn bài là 10,0 diểm,
cho lẽ đến 0,25 điểm. Hướng dẫn chấm cho từng câu, từng ý trên cờ sở đó giám khảo
có thề thống nhất định ra các thang điểm cụ thể khác.
II.
YÊU CẦU CỤ THỂ:
|
PHẦN |
YÊU
CẦU CẦN ĐẠT |
ĐIỂM |
|
I |
Câu 1. Phương thức biểu đạt chính: Nghị luận. |
0,5 |
|
Câu 2. Mỗi khi nhìn thấy ánh mặt trời, chúng ta sẽ cảm
thấy ấm áp và dễ chịu. |
0,5 |
|
|
Câu 3. - Biện pháp tu từ so sánh: Bố mẹ được ví với “mặt
trời”. |
0,5 |
|
|
- Tác dụng: Sử dụng hình ảnh so sánh giúp câu văn trở nên giàu
hình ảnh, sinh động. Không chỉ vậy, sử dụng hình ảnh so sánh còn nhấn
mạnh bố mẹ chính là cội nguồn của sự sống, đem ta đến thế giới này, bảo vệ và
nuôi dưỡng chúng ta khôn lớn, trưởng thành. |
0,5 |
|
|
Câu 4. Thí sính cẩn đảm bảo
các yêu cầu cơ bản sau: |
2,0 |
|
|
* Đảm bào yêu cầu về hình thức đọan văn: Học
sinh có thể trình bày đoạn
văn thco cách diễn dịch, quy nạp, tổng - phân - hợp, móc xích hoặc song hành. |
0,25 |
|
|
* Xác định đúng vấn đề cần nghị
luận: suy nghĩ của em về sự quan tâm và tình cảm
mà con cái dành cho ba mẹ. |
0,25 |
|
|
* Triển
khai vấn đề nghi luận: Thí
sinh có thể lựa chọn các thao tác lập luận phù hợp để triển khai vấn dề nghị
luận theo nhiều cách. Có thế theo hướng sau: - Giới thiệu và dẫn dắt vào vấn
đề cần nghị luận: sự quan tâm và tình cảm mà con cái dành cho bố mẹ. - Bàn luận a. Giải thích Sự
quan tâm và tình cảm mà con cái dành cho bố mẹ đó là tình yêu thương, quý mến,
đùm bọc, giúp đỡ nhau của các thành viên trong gia đình. b. Phân tích Sự
quan tâm và tình cảm mà con cái dành cho bố mẹ thể hiện ở: Khi
cha mẹ còn trẻ khỏe, chúng ta có trách nhiệm khiến cha mẹ luôn vui vẻ, hạnh
phúc, không phải phiền lòng. Luôn luôn rèn luyện tu dưỡng đạo đức, học tập
chăm chỉ để khiến cha mẹ yên tâm, có trách nhiệm giúp cha mẹ san sẻ gánh nặng. Khi
cha mẹ già yếu thì có trách nhiệm chăm lo cho cuộc sống của cha mẹ, thường
xuyên thăm hỏi sức khỏe của cha mẹ, nếu cha mẹ ốm đau thì phải tận tình chăm
sóc, đưa đi thăm khám không quản nắng mưa. Khi
cha mẹ chẳng may qua đời, thì phận là con cái phải có trách nhiệm lo liệu
tang lễ, hậu sự cho thật chu đáo, tỏ rõ tấm lòng đau xót, tiếc thương, hằng
năm cúng giỗ, lễ tết cũng nhất định phải tươm tất đầy đủ. c. Phản đề Trong
cuộc sống vẫn còn có nhiều người chưa biết trân trọng tình cảm gia đình, sống
thờ ơ, lạnh nhạt. Lại có những người sống bất hiếu, vô lễ với ông bà, cha mẹ…
đây là những hành vi xấu mà chúng ta cần bài trừ ra khỏi xã hội. d. Liên hệ bản thân Là một
người con trong gia đình, chúng ta cần phải biết vâng lời, cố gắng học tập,
giúp đỡ ông bà, cha mẹ. Có những hành động hiếu thuận, yêu thương… - Lập luận chặt chẽ, thuyết phục; lí lẽ xác
đáng (1,0 điểm) - Lập luận chưa thật chặt chẽ, thuyết phục;
li lẽ xác đáng (0,75 điểm) - Lập luận không chặt chẽ, thiếu thuyết phục;
lí lẽ không xác đáng (0,5 điểm). Lưu ý: Học sinh có thể bày tỏ cảm nhận và cách lập
luận khác nhưng phải phù hợp. |
1,0 |
|
|
* Chinh tả, ngữ pháp: Đám bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiêng Việt Hướng dẫn chấm: Không cho điểm nếu bài làm có quá nhiều lỗi chinh tả, ngữ pháp |
0,25 |
|
|
* Sáng tạo: Thê hiện cảm nhận sâu săc về vân đê nghị
luận; có cách diễn đạt mới Hướng dẫn chẩm: Huy động được kiến thức và
trái nghiệm của bản thân khi bàn luận có cái nhìn sâu sắc, chân thành về vấn
đê; có sáng tạo trong diễn đạt, lập luạn làm cho lời văn có giọng điệu, hình ảnh,
đoạn văn giàu sức thuyết phục. |
0,25 |
|
|
II |
Cảm
nhận của em
về vẻ đẹp của bức tranh thiên nhiên qua hai đoạn thơ sau: |
6,0 |
|
a. Đảm
bảo cầu trúc bài nghi luận: Mở
bài nêu được vấn đề, Thân bài triền khai được vấn đề, Kết bài khái quát được
vấn đề. |
0,5 |
|
|
b.
Xác định đúng vẩn đề cần nghị luận: Cảm
nhận của cm về vẻ đẹp của bức tranh thiên nhiên qua hai đoạn thơ. |
0,5 |
|
|
c.
Triển khai vấn
để nghị luận thành các luận điểm:
Thí sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần vận
dụng tốt các thao tác lập luận, kết họp chăt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng; đảm
bảo các yêu cầu sau: |
|
|
|
I. Mở bài: Giới thiệu tác giả, tác phẩm, hai đoạn trích thơ: - Thiên nhiên luôn là
nguồn cảm hứng vô tận đối với thi sĩ từ xưa đến nay bởi vẻ đẹp gợi cảm và
vĩnh hằng của nó. - Hình ảnh thiên nhiên luôn được gợi lên
với những bức tranh tuyệt đẹp qua biết bao tác phẩm sống mãi với thời gian. - Mỗi lần đọc “Mùa xuân nho nhỏ” của
Thanh Hải và “Sang Thu” của Hữu Thỉnh, chúng ta lại bắt gặp những rung cảm
tinh tế của nhà thơ trước vẻ đẹp của thiên nhiên ban tặng cho cuộc sống. - Đặc biệt 2 khổ thơ đầu của bài thơ đã
khơi gợi cho người đọc những cảm xúc bâng khuâng, xao xuyến của thiên nhiên ở 2 mùa xuân - thu. |
0,5 |
|
|
II. Thân bài: 1. Cảm nhận về khổ thơ đầu bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ” - Hình ảnh mùa xuân của đất nước được lắng đọng, cảm
nhận từ cái nhìn trìu mến, thiết tha của nhà thơ, hiện lên như một thế giới
trong xanh, tỏa sáng và tươi non với những sắc màu và âm thanh thân quen và
tươi mới. Đường nét thật giản đơn: nền xanh của nước (của trời) hiện lên một bông hoa tím biếc giản dị, khiêm nhường. Đó là
sự hòa điệu của sắc màu: màu hồ thủy của dòng sông, màu tím biếc hơi trầm của
bông hoa nhỏ… Độ lắng của sắc màu cũng là độ lắng của cảm xúc. Mùa xuân đơn
sơ, dịu nhẹ, làm nao lòng người… - Một bức tranh mùa xuân khoáng đạt, tươi tắn, rộn
rã âm thanh, sắc màu hiền hoà thơ mộng và cảm xúc say sưa ngây ngất của nhà
thơ. Hình ảnh mùa xuân được tái hiện bằng vài nét chấm
phá nhưng giàu sức gợi: Trên dòng sông xanh mênh mông, hiền hoà, thơ mộng
điểm xuyết một vài bông hoa màu tím than nhẹ nhưng tràn đầy chất thơ. Phân tích nghệ thuật đảo ngữ với động từ “mọc” được
đưa lên đầu đoạn thơ để làm nổi bật sức sống mãnh liệt của thiên nhiên khi
mùa đến. - Hình ảnh âm thanh của tiếng chim chiền
chiện “vang trời” gợi một không gian cao rộng, thoáng đãng, rộn rã và giàu
sức sống. - Cảm xúc của nhà thơ: say sưa, ngây
ngất |
1,0 |
|
|
2. Cảm nhận về khổ thơ đầu bài thơ “Sang thu” - Bức tranh thiên nhiên chớm thu, tín
hiệu báo mùa: cũng được phác hoạ bằng vài nét chấm phá: hương ổi, gió se và
sương thu. - Phân tích động từ “phả” giàu sức gợi: không thể thay từ “phả” bằng từ “hoà”, từ “quyện”. - Nếu thay từ “hoà”, “quyện” thì chúng
ta chỉ cảm nhận được mùi vị của hương ổi mà không cảm nhận được hương vị của
làn gió se lạnh, động từ “Phả” vừa gợi sự gợi cảm quyến rũ của đầu mùa thu
thoáng nhẹ, thoang thoảng lan toả vào làn gió, tràn vào không gian … Đồng
thời động từ “Phả” còn gợi lên sự cảm nhận làn gió thu se lạnh mơn man trên
da thịt, một sự chuyển mùa bằng tín hiệu đặc trưng của thiên nhiên sang thu - Từ láy “chùng chình” đã được nhân hoá
thổi hồn vào làn sương gợi từng bước chuyển động chậm chạp như còn vương vấn,
lưu luyến. Làn sương “chùng chình” tạo nên không gian mơ màng, thơ mộng,
sương giăng giăng đầu ngõ là nét đặc trưng của vẻ đẹp đầu thu chỉ có ở những
làng quê Miền Bắc. Nhưng cảnh vật vừa mới chấm thu, sương thu chưa dày đặc mà
chỉ mới xuất hiện lãng đãng, mơ hồ, chùng chình, khiến nhà thơ bất giác nhận
ra thu đã về rồi chăng? Một sự phán đoán còn mơ hồ. - Cảm xúc và trạng thái của nhà thơ Hữu
Thỉnh: Tất cả các tín hiệu của thiên nhiên vào thu trong thời khắc chuyển mùa
mong manh được nhà thơ bất giác nhận ra: “Bỗng” mở đầu bài thơ đã diễn tả
trạng thái ấy, nhưng dù bất giác ngỡ ngàng dường như nhà thơ có sự chờ đợi
sẵn để đón nhận vẻ đẹp của thiên nhiên trong phút giây mong manh giao mùa này
chăng? Chỉ có 1 hồn thơ nhạy cảm yêu thiên nhiên say đắm mới có những rung
động tinh tế trước sự chuyển mùa rõ rệt đến thế. |
1,0 |
|
|
3. So sánh thiên nhiên trong 2 đoạn thơ a. Giống nhau: - Thiên nhiên trong 2 đoạn thơ đều hiện
lên thật gợi cảm, nên thơ cùng với những rung động tinh tế và tình yêu thiên
nhiên tha thiết của nhà thơ. - Đều chọn lọc những hình ảnh tiêu biểu
bằng vài nét chấm phá và dùng những từ ngữ giàu sức gợi để diễn tả cái hồn
của bức tranh thiên nhiên. b. Khác nhau: Thanh Hải cảm nhận vẻ đẹp của mùa xuân lúc nằm trên giường bệnh, điều
đó còn thể hiện tiếng lòng yêu tha thiết cuộc sống, yêu thiên nhiên. |
1,0 |
|
|
III. Kết bài Mỗi nhà thơ đều có cảm nhận riêng về cảnh sắc thiên
nhiên nhưng đều để lại cho người đọc những cảm xúc sâu lắng, khó phai mờ. |
0,5 |
|
|
d.
Chính tả. ngữ pháp: Đảm
bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt. Hướng
dẫn chấm: Không
cho điểm nếu bài làm mắc quá nhiêu lỗi chính tả, ngữ pháp |
0,5 |
|
|
e.
Sáng tạo Thể
hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ. - Hướng dẫn chấm: Học sinh biết vận
dụng lí luận văn học trong quá trình phân tích, đánh giá; biết so sánh với
các tác phẩm khác để làm nổi bật nét đặc sắc của đoạn trích; biết liên hệ vấn
đề nghị luận với thực tiễn đời sống; văn viết giàu hình ảnh, cảm xúc. - Đáp ứng được 2 yêu cầu trở
lên: 0,5 điếm. - Đáp ứng được 1 yêu cầu: 0,25
điếm. |
0,5 |
|
|
Lưu
ý: Chỉ cho điểm tồi đa khi thí sinh đáp ứng
đủ các yêu câu vê kiến
thức và kỹ năng. |
|